Αποτελέσματα του ερωτηματολογίου "Τα οφέλη της άσκησης στην υγεία μας"

Παρακάτω εμφανίζονται τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου "Τα οφέλη της άσκησης στην υγεία μας" σε συνεργασία του Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων Β' Δημοτικού Σχολείου Γυθείου με το Εργαστήριο Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Χρήσιμο θα ήταν για όλους μας να το διαβάσουμε με προσοχή.

ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ - ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΜΟΡΦΟΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ “ΦΥΣΙΟΛΟΓΕΙΟΝ”

Καθηγητής & Διευθυντής : Μιχάλης Κουτσιλιέρης, MD ( Αθήνα ), Ph.D ( McGill, Μόντρεαλ)

Μικράς Ασίας 75, 115 27, Γουδή – Αθήνα Τηλ: 210-746 2507, Fax: 210-746 2571, e-mail: mkoutsil@med.uoa.gr

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤ΄ ΤΑΞΗΣ 2^ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΓΥΘΕΙΟΥ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ:

«ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ»

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ

Το Εργαστήριο Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ως μέρος της δράσης υπό τη διεθνή επωνυμία ‘‘Exercise is Medicine - Η άσκηση είναι Φάρμακο”, που στοχεύει στην παγκόσμια προώθηση της σωματικής άσκησης και ενσωμάτωσής της στην καθημερινότητα των πολιτών, προωθεί ειδικότερα την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών, όσον αφορά στα οφέλη της καθημερινής και συστηματικής άσκησης, αφού είναι γνωστό ότι η άσκηση προάγει τη σωματική, πνευματική και ψυχική υγεία.

Στο πλαίσιο της δράσης αυτής συντάχθηκε ερωτηματολόγιο με τίτλο «Τα οφέλη της άσκησης στην υγεία μας», το οποίο απευθύνεται σε μαθητές κυρίως ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού σχολείου και βασίστηκε στο εκπαιδευτικό υλικό του βιβλίου Φυσικής Αγωγής Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού. Το ερωτηματολόγιο στοχεύει τόσο στην ενημέρωση των μαθητών σε θέματα που σχετίζονται με την άσκηση και τις θετικές επιπτώσεις της στην υγεία μας, όσο και στην καταγραφή των στάσεων και απόψεων των μαθητών που αφορούν στην ένταξη της άσκησης στην καθημερινότητά τους.

Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

Οι ενότητες του ερωτηματολογίου (επισυνάπτεται) είναι τέσσερεις:

Α. Οι γνώσεις μου: Άσκηση και Υγεία – με 14 συνολικά ερωτήσεις που αφορούν τις γνώσεις των μαθητών για το θέμα αυτό.

Β. Οι επιλογές μου: έχω υγιεινές συνήθειες; εδώ οι μαθητές συμπληρώνουν ένα πίνακα με τις συνήθειές τους που αφορούν 4 δραστηριότητες και διαπιστώνουν πόσο «υγιεινή» ζωή έχουν.

Γ. Σκέπτομαι και προτείνω – όπου με βάση κάποια δεδομένα (δραστηριότητες που βελτιώνουν -λιγότερο ή περισσότερο- την φυσική κατάσταση) προτείνουν ένα πρόγραμμα άσκησης.

Δ. Οι προτιμήσεις μου – καταγράφουν 4 στοιχεία που δηλώνουν τις «αθλητικές» τους συνήθειες στην καθημερινότητά τους.

Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου έγινε ανώνυμα και εμπιστευτικά. Οι μαθητές δεν είχαν προηγουμένως «προετοιμαστεί» με οποιοδήποτε τρόπο, ώστε να απαντήσουν «σωστά» στις ερωτήσεις, αφού ο σκοπός ήταν η απεικόνιση της πραγματικής γνώσης, επιθυμίας και κατάστασης των μαθητών όσον αφορά στη σωματική άσκηση.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Επεξεργάστηκαν 25 συνολικά ερωτηματολόγια μαθητών (10 αγόρια, 15 κορίτσια) του 2^ου ΔΣ Γυθείου, ηλικίας 11-12 ετών που συμπληρώθηκαν τον Νοέμβριο - Δεκέμβριο του 2018 και, η πλειονότητά τους, τον Φεβρουάριο του 2019, με πρωτοβουλία του Συλλόγου Γονέων και κηδεμόνων και τα αποτελέσματα παρουσιάζονται ανά ενότητα.

Α. Οι γνώσεις μου: Άσκηση και Υγεία

Στον πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός και το ποσοστό των μαθητών που απάντησαν σωστά σε κάθε μια από τις 14 ερωτήσεις της ομάδας Α

Ερωτ	A1α1	α2	A1β1	β2	β3	A1γ1	γ2	γ3	γ4	γ5	γ6	γ7	γ8	γ9
Μαθητ %	4 16%	16 64%	23 92%	18 72%	19 76%	25 100%	25 100%	25 100%	19 76%	20 80%	25 100%	23 92%	25 100%	25 100%

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω αποτελέσματα παρατηρείται ασάφεια στις θέσεις των μαθητών για το τι είναι άσκηση (A1α1): μόνο το 16% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι άσκηση δεν είναι οποιαδήποτε κίνηση ή σωματική δραστηριότητα. Οι περισσότεροι όμως από τους μαθητές (64%) πιστεύουν σωστά ότι η άσκηση είναι κάθε κίνηση ή σωματική δραστηριότητα που μας κάνει να ιδρώσουμε και να λαχανιάσουμε (α2).

Η πλειοψηφία των μαθητών (πάνω από το 70%) θεωρούν σωστά ότι: Οι μύες παίρνουν από το αίμα οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά για να μπορέσουν να παράγουν τις κινήσεις του σώματος (β2, 72%), με την άσκηση αποβάλλεται από το σώμα μας θερμότητα με τον ιδρώτα (β3, 76%), όταν ασκούμαστε τακτικά τα οστά γίνονται πιο δυνατά και είναι ανθεκτικότερα σε χτυπήματα (γ4, 76%), μπορούμε να προλάβουμε διάφορες ασθένειες (γ5, 80%).

Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών (90 - 100%) επιλέγουν τις σωστές απαντήσεις σε όλα τα υπόλοιπα ερωτήματα (οκτώ) της ομάδας Α!

Β. Οι επιλογές μου: έχω υγιεινές συνήθειες;

Β.1.) Οι απαντήσεις των μαθητών ήταν οι εξής:

1) 5 από τους 25 μαθητές περπατούν ή χρησιμοποιούν ποδήλατο πάντα στις μετακινήσεις τους (Β1.1, ποσοστό: 20%)

2) 15 από τους 25 μαθητές γυμνάζονται πάντα τουλάχιστο 3 φορές την εβδομάδα. (Β1.2, ποσοστό: 60%)

3) 7 από τους 25 μαθητές πάντα χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά λιγότερο από 2 ώρες την ημέρα δηλ. (Β1.3, ποσοστό: 28%)

4) 12 από τους 25 μαθητές συμμετέχουν σε παιχνίδια και δραστηριότητες αναψυχής πάντα (Β1.4, ποσοστό: 48%)

Β.2.) Σύμφωνα με αυτά που δήλωσαν οι μαθητές στις παραπάνω 4 δραστηριότητες βαθμολογήθηκαν ανάλογα (η επιλογή πάντα: 3 βαθμοί, συνήθως: 2 βαθμοί, μερικές φορές: 1 βαθμός, ποτέ: 0 βαθμοί) και κατατάχθηκαν σε ομάδες.

Β.3.) Όπως προκύπτει από το σύνολο των βαθμών τους, η πλειοψηφία των μαθητών (68%) έχουν υγιεινές συνήθειες, και συγκεκριμένα:

10 από τους 25 μαθητές κάνουν σίγουρα μια υγιεινή ζωή (ποσοστό 40%), 7 μαθητές (ποσοστό 28%) βρίσκονται σε καλό σημείο αλλά μπορούν να βελτιωθούν, 5 μαθητές (20%) χρειάζεται να κάνουν σημαντικές αλλαγές στη ζωή τους και 3 μαθητές (περίπου 12%) είναι απαραίτητο να κάνουν μεγάλες αλλαγές για να αποκτήσουν υγιεινές συνήθειες.

Γ. Σκέπτομαι και προτείνω

Γ.1.) Οι μαθητές επιλέγουν την ομάδα δραστηριοτήτων (Α, Β, Γ) με την μεγαλύτερη επίδραση στην αντοχή μας, αυτή με την μέτρια επίδραση και την ομάδα με την μικρότερη επίδραση.

Ομάδα Α Μπάσκετ, Ποδόσφαιρο, Βόλεϊ.

Ομάδα Β Ανέβασμα σκάλας, Τρέξιμο, Σχοινάκι, Ποδήλατο, Μοντέρνος χορός, Κολύμπι.

Ομάδα Γ Δουλειές στο σπίτι, Περπάτημα με αργό ρυθμό, Πέταγμα χαρταετού.

13 από τους 25 μαθητές, δηλ. περίπου το 52% των μαθητών, κατέταξαν τις ομάδες δραστηριοτήτων «σωστά», σύμφωνα με την προτεινόμενη ομαδοποίηση από το βιβλίο Φυσικής Αγωγής του ΟΕΔΒ, ενώ οι υπόλοιποι θεώρησαν, «εσφαλμένα» ότι η ομάδα που περιλαμβάνει το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο και το βόλεϊ είναι αυτή με την μεγαλύτερη επίδραση στην αντοχή μας.

Γ.2.) Όσο αφορά την πρόταση των μαθητών για την άθληση του φίλου τους με βάση τα γραφόμενα δεδομένα, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών δεν ασχολήθηκε να διαβάσει το σχετικό κείμενο και απάντησαν κατά βούληση (μόνο 2 από τους 25 μαθητές φάνηκαν να λαμβάνουν υπόψη τους τα γραφόμενα – όπως υποδείκνυε το κείμενο, δηλ. μόνο το 8% των μαθητών).

Σε σχέση με την επάρκεια της άσκησης για 1 ώρα την εβδομάδα, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών (20 μαθητές, ποσοστό 80%), απάντησαν σωστά, ότι δεν είναι αρκετή η 1 ώρα, αν και η δικαιολόγηση της απάντησής τους δεν ήταν η ενδεδειγμένη (αγνόησαν τις σχετικές οδηγίες).

Δ. Οι προτιμήσεις μου

Δ.1.) Οι χώροι όπου οι μαθητές μπορούν να παίζουν και να αθλούνται στο Γύθειο είναι αρκετοί: οι παιδικές χαρές, τα γήπεδα, οι πλατείες, οι πεζόδρομοι, γυμναστήρια κλπ

Δ.2.) Όλοι οι μαθητές (25) δήλωσαν ότι ασκούνται.

Δ.3.) 23 μαθητές (2 δεν απάντησαν την σχετική ερώτηση) δήλωσαν ότι ασκούνται εβδομαδιαία ως εξής:

Ημέρες άσκησης ανά εβδομάδα	2	3	4	5	6	7
Αριθμός μαθητών	1	12	2	2	2	4
Ποσοστό κατά προσέγγιση	4%	52%	9%	9%	9%	17%

Όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα η πλειοψηφία των μαθητών (52%) της ΣΤ΄ τάξης δηλώνουν ότι ασκούνται 3 ημέρες την εβδομάδα, το 27% ασκείται 4-6 ημέρες εβδομαδιαία, ενώ το 17% των μαθητών ασκούνται καθημερινά!

25 μαθητές δήλωσαν ότι ασκούνται σε εβδομαδιαία βάση τις παρακάτω ώρες:

Ώρες άσκησης ανά εβδομάδα	2 – 3.5	5-7	Περισσότερες από 7
Αριθμός μαθητών	13	8	4
Ποσοστό κατά προσέγγιση	52%	32%	16%

Η πλειοψηφία των μαθητών (52%) ασκούνται σε εβδομαδιαία βάση 2-3.5 ώρες αλλά φυσικά σε αυτές θα πρέπει να προσθέσουμε και 1.5 ώρα φυσικής αγωγής στο σχολείο!

Δ.4.) Ο αριθμός των αθλημάτων που δηλώνουν ότι ασχολούνται οι 25 μαθητές παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα:

Αριθμός αθλημάτων ανά μαθητή	1	2	3	4
Αριθμός μαθητών	6	9	7	3
Ποσοστό κατά προσέγγιση	24%	36%	28%	12%

Ο μέσος όρος επομένως των αθλημάτων ανά μαθητή είναι περίπου 2.3, αφού το 76% των μαθητών ασχολούνται με 2 ή περισσότερα αθλήματα!!

Όσο αφορά το είδος του αθλήματος που επιλέγουν οι μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του 2^ου ΔΣ Γυθείου, παρατηρείται διαφορετικότητα στις προτιμήσεις τους ανάλογα με το φύλο: τα αθλήματα που ασχολούνται τα αγόρια είναι κυρίως το μπάσκετ σε ποσοστό 70% και το ποδόσφαιρο σε ποσοστό 60%, (σημειωτέον ότι το 40% των αγοριών ασκείται και στα δυο αθλήματα), αλλά και οι πολεμικές τέχνες (40%) ενώ τα κορίτσια ασχολούνται κυρίως με το βόλεϊ (33%) και τον χορό (33%). Ειδικότερα:

Προτιμήσεις 10 αγοριών ΣΤ΄ τάξης	Προτιμήσεις 15 κοριτσιών ΣΤ΄ τάξης
μπάσκετ – 7 (70%)	βόλεϊ – 5 (33%)
ποδόσφαιρο - 6 (60%)	χορός – 5 (33%)
πολεμικές τέχνες – 4 (40%)	γυμναστική – 4 (27%)
στίβος, τρέξιμο - 2 (20%)	γιόγκα – 4 (27%)
βόλεϊ – 1 (10%)	στίβος, τρέξιμο – 4 (27%)
γυμναστική – 1 (10%)	μπάσκετ – 2 (13%)
γιόγκα – 1 (10%)	περπάτημα – 2 (13%)
	ποδηλασία – 2 ( 13%)
	ποδόσφαιρο – 1 (7%)
	σχοινάκι – 1 (7%)
	κολύμβηση – 1 (7%)
	κανό – 1 (7%)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συνοψίζοντας, σύμφωνα με τις απαντήσεις των 25 μαθητών και μαθητριών της ΣΤ΄ τάξης του 2ου ΔΣ Γυθείου, στο ερωτηματολόγιο «Τα οφέλη της άσκησης στην υγεία μας», διαπιστώσαμε τα εξής:

Στην ενότητα Α. Οι γνώσεις μου: Άσκηση και Υγεία πάνω από το 60% των μαθητών απάντησαν σωστά στις 13 από τις 14 σχετικές ερωτήσεις, γεγονός που δηλώνει πολύ καλή γνώση των θετικών επιπτώσεων της άσκησης από την πλειοψηφία των μαθητών.

Η ενότητα Β. Οι επιλογές μου: έχω υγιεινές συνήθειες; κατέδειξε ότι η πλειοψηφία (68%) των μαθητών κάνει σίγουρα μια υγιεινή ζωή ή βρίσκονται σε καλό σημείο, αλλά μπορούν να βελτιωθούν.

Στο Γ. Σκέπτομαι και προτείνω το 52% των μαθητών τοποθέτησαν τις ομάδες δραστηριοτήτων σύμφωνα με την κατάταξη που προτείνει το βιβλίο Φυσικής Αγωγής, αναλόγως της επίδρασής τους στην αντοχή μας, γεγονός απολύτως αναμενόμενο, διότι παρατηρείται μια προβληματική λόγω της πολυπλοκότητας της κατανομής των δραστηριοτήτων σε ομάδες (η ένταση, η διάρκεια, ο τρόπος δραστηριότητας δεν λαμβάνονται υπόψη στην ομαδοποίηση) και πιθανότατα ο πίνακας θα ήταν σωστότερο να διαμορφωθεί με διαφορετικό τρόπο, όπως προτείνεται πιο κάτω!

Ομάδα Α ++ Ανέβασμα σκάλας, Βόλεϊ, Σχοινάκι, Μοντέρνος χορός.

Ομάδα Β +++ Ποδήλατο, Κολύμπι, Τρέξιμο, Μπάσκετ, Ποδόσφαιρο.

Ομάδα Γ + Δουλειές στο σπίτι, Περπάτημα με αργό ρυθμό, Πέταγμα χαρταετού.

Η ίδια ενότητα κατέδειξε την απροθυμία της συντριπτικής πλειοψηφίας των μαθητών (92%) να διαβάσουν έστω και μικρά κείμενα προκειμένου να απαντήσουν σωστά σε μια ερώτηση και επιλέγουν να γράψουν την ήδη διαμορφωμένη από αυτούς άποψη.

Η ενότητα Δ. Οι προτιμήσεις μου δείχνει:

1ον Υπάρχει σχετική επάρκεια χώρων άθλησης στο Γύθειο όπου διαμένουν οι μαθητές,

2ον Όλοι ανεξαιρέτως οι μαθητές ασκούνται,

3ον Η συχνότητα άσκησης της πλειοψηφίας των μαθητών είναι επαρκής: το 52% των μαθητών ασκούνται σε εβδομαδιαία βάση 2 - 3.5 ώρες και το 48% των ερωτηθέντων ασκούνται 5 και περισσότερες ώρες (εκτός των ωρών της σχολικής ενασχόλησης),

4ον Οι προτιμήσεις των αθλημάτων είναι διαφορετικές μεταξύ αγοριών (μπάσκετ, ποδόσφαιρο, πολεμικές τέχνες) και κοριτσιών (κυρίως βόλεϊ και χορός), με μέσο όρο 2.3 αθλήματα ανά μαθητή!

Δρ. Φλώρα Ζαράνη, Βιολόγος, ΕΔΙΠ, Εργαστήριο Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ